Maar liefst 75% van de kinderen die lastig gedrag laat zien heeft een slecht ontwikkeld zelfbesef. En dat is nogal wat.
Ze herkennen en begrijpen niet de signalen die hun eigen lichaam hen geeft in situaties waarin ze een gevoel van onduidelijkheid, verwarring, dreiging of ongemak ervaren. Ze hebben moeite om die gevoelens in hun lichaam op te merken en hier woorden aan te geven.
Waardoor ook het reguleren van emoties ontzettend moeilijk wordt. Want je kunt als kind niet je emoties reguleren en daarmee ook je gedrag. Als je geen idee hebt wat er nu precies te reguleren valt.
Dit maakt dat wij als leerkracht in de klas dat lastige gedrag te krijgen in de vorm van kinderen die heel boos worden, schoppen, schreeuwen, slaan, schelden, anderen pijn doen. Kinderen die zich onder tafel verstoppen, weglopen uit de klas of misschien zelfs wel van school. Kinderen die zich volledige lijken af te sluiten en waar we geen enkele connectie meer mee lijken te kunnen maken.
Dit slecht ontwikkelde zelfbesef maakt dat dat wij als leerkracht. Ondanks alle tijd, liefde en energie die we in een kind stoppen geen steek verder lijken te komen.
In de gesprekken die we voeren weten deze kinderen heel goed te benoemen wat ze anders moeten doen, maar wanneer het puntje bij paaltje komt is daar niks van terug te zien.
Ook de gedragsinterventies die we inzetten helpen bij deze kinderen maar voor even of lijken geen enkel effect te hebben.
Met als resultaat. Het gedrag van een kind wordt alleen maar lastiger en jouw opties raken zo langzamerhand ook op. Maar je hebt het wel nog steeds te doen met dat kind in jouw klas wat lastig gedrag laat zien.
De oplossing voor lastig gedrag zit in de basis dan ook niet in nog meer gesprekken voeren over wat ze anders moeten doen of in het inzetten van nog meer gedragsinterventies.
Maar wel in het aanleren van die emotionele vaardigheden, die onder emotieregulatie liggen. Waarmee kinderen inzicht krijgen in hun eigen gevoelens, gedachtes en emoties en daarmee weer grip krijgen op hun eigen gedrag.
Emoties zijn iets wat we niet direct kunnen zien of waar kunnen nemen, waardoor het voor veel kinderen vaak zo ongrijpbaar is.
Wat we kinderen mogen leren is dat hun lichaam ontzettend goed dingen opmerkt. Hun lichaam vertelt hen door middel van allerlei signalen wat iets met hen doet.
Buikpijn geeft bijvoorbeeld aan dat je de rekentoets spannend vindt, omdat je nog niet alles snapt.
Telkens naar het toilet moeten tijdens de leesles vertelt dat je het lezen van je boek uit de weg gaat, omdat het je ontzettend veel moeite kosten om van al die letters woorden te vormen.
Je handen die zich ballen tot vuisten vertellen je dat je echt niet leuk vindt dat je niet mee mag doen met voetballen tijdens de pauze. Je voelt je afgewezen en buitengesloten door je klasgenootjes.
Net als bij ons volwassen overkomen emoties ook kinderen ze. We kunnen ze niet sturen. Die emoties zijn er nu eenmaal. Maar ons gedrag, de manier waarop we reageren op die emoties kunnen we wel degelijk veranderen.
Het is belangrijk dat we kinderen helpen om die signalen waar ze zich nu nog onbewust van te zijn bewust te maken. Door hen te laten benoemen en op bijvoorbeeld een tekening aan te laten geven waar ze wat in hun lijf voelde op dat moment. Vragen wat dit met hen deed. Welk gevoel dit bij hen opriep.
Emotiekaarten zijn hier een ontzettend fijn visueel ondersteunen hulpmiddel bij, want zo geven we kinderen letterlijk de juiste woorden aan dat wat ze voelen.
We kunnen lastig gedrag voorkomen door kinderen de samenhang te leren tussen de signalen die hen lijf en geeft en wat ze aan emoties voelen. Zodat ze deze fysieke signalen sneller gaan herkennen en hier steeds makkelijker woorden aan kunnen geven. Dit maakt dat kinderen steeds meer rust ervaren bij die vaak moeilijke emoties en zo ontstaat er ruimte om kinderen die gedragsinterventies aan te bieden die hen helpen en ondersteunen om hun emoties beter te reguleren.
Want lastige kinderen bestaan niet, maar wel kinderen die het verdomd lastig hebben.
En wil je meer nu leren over hoe je de kinderen in jouw klas die lastig gedrag laten zien die emotionele vaardigheden aan kunt leren.
Die vaardigheden die nodig zijn om hen weer grip te laten krijgen op dat wat ze denken, voelen en ervaren en daarmee ook op hun gedrag?
Meld je dan via deze link aan voor de workshop Eerste Hulp Bij Lastig Gedrag in de klas die in binnenkort weer geef.